Η αποζημίωση του ιδιοκτήτη ακινήτου που δεσμεύτηκε λόγω αρχαίων είναι δυνατή εφόσον ο ιδιοκτήτης υποβάλει αίτηση αποζημίωσης λόγω στέρησης χρήσης του ακινήτου.

Είναι αναμφισβήτητο ότι τα «αρχαία» αποτελούν πολιτιστικά αγαθά που χρήζουν προστασίας σε οποιοδήποτε ακίνητο και αν βρεθούν.

Εξίσου αναμφισβήτητο είναι ότι ο ιδιοκτήτης που στερείται τη χρήση του ακινήτου για την προστασία των αρχαίων ζημιώνει και χρειάζεται προστασία, δηλαδή αποζημίωση για την στέρηση της χρήσης του ακινήτου του.

Εφόσον βρεθούν «αρχαία» (πολιτιστικά αγαθά) σε ένα ακίνητο ή κοντά σε αυτό, ο νόμος δίνει το δικαίωμα στο Κράτος να περιορίσει ή και να δεσμεύσει τη χρήση του ακινήτου προκειμένου να προστατεύσει τα αρχαία τα οποία θεωρούνται πολιτιστικά αγαθά.

Ο νόμος όμως δινει το δικαίωμα στον ιδιοκτήτη του ακινήτου που δεσμεύτηκε ως προς τη χρήση του να αξιώσει αποζημίωση για τη στέρηση της χρήσης του ακινήτου που οφείλεται στην εφαρμογή των διατάξεων της προστασίας των  πολιτιστικών αγαθών.

Η Πολιτεία έχει βεβαίως τη νομική ευχέρεια να επιβάλλει αναγκαστική απαλλοτρίωση του ακινήτου στο οποίο βρέθηκαν τα αρχαία.

Εάν αυτό γίνει, ο ιδιοκτήτης θα δικαιούται την πλήρη αποζημίωση λόγω αναγκαστικής απαλλοτρίωσης του ακινήτου του.

Συνήθως όμως η Πολιτεία επιλέγει την οικονομικότερη λύση της δέσμευσης της χρήσης του ακινήτου για την προστασία των αρχαίων.

Η δέσμευση της χρήσης του ακινήτου δημιουργεί ζημία στον ιδιοκτήτη και η ζημία αυτή θα πρέπει να αποζημιωθεί από την Πολιτεία.

Ας δούμε το ζήτημα της αποζημίωσης του ιδιοκτήτη του ακινήτου του οποίου  η χρήση δεσμεύτηκε για λόγους προστασίας πολιτιστικών αγαθών μέσα από ένα μικρό απόσπασμα δικαστικής απόφασης:

«Οι διατάξεις του άρθρου 19 του ν. 3028/2002 (Α΄ 153) περιέχουν ολοκληρωμένο πλέγμα ρυθμίσεων για το θέμα της αποζημίωσης του ιδιοκτήτη ακινήτου , επί του οποίου επιβάλλονται μέτρα περιοριστικά της ιδιοκτησίας με σκοπό την προστασία των στοιχείων του πολιτιστικού περιβάλλοντος.

Για τη διεκδίκηση της αποζημίωσης με βάση τις διατάξεις αυτές απαιτείται η υποβολή σχετικού αιτήματος του ενδιαφερόμενου ιδιοκτήτη, για το οποίο αποφαίνεται ο Υπουργός Πολιτισμού με πράξη εκδιδόμενη ύστερα από γνώμη της οικείας επιτροπής.

Η απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού με την οποία ολοκληρώνεται η διαδικασία αυτή αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη, η οποία υπόκειται σε αίτηση ακυρώσεως, δεδομένου ότι δεν προβλέπεται άλλο ένδικο βοήθημα κατ’ αυτής.

Εφόσον με τις διατάξεις αυτές αναγνωρίζεται πλέον ρητώς δικαίωμα προς αποζημίωση λόγω επιβολής περιορισμών στην ιδιοκτησία για την προστασία πολιτιστικών στοιχείων και θεσπίζεται σχετική διαδικασία, ο ενδιαφερόμενος οφείλει να ασκήσει το δικαίωμά του με την τήρηση της διαδικασίας αυτής.

Δεν δικαιούται, πλέον, να ασκήσει αγωγή ερειδομένη ευθέως στο άρθρο 24 παρ. 6 του Συντάγματος.

Με τις ανωτέρω ρυθμίσεις του άρθρου 19 του Ν. 3028/2002 εξέλιπε το νομοθετικό κενό για την κάλυψη του οποίου είχε γίνει δεκτή η δυνατότητα ευθείας αγωγής για αποζημίωση, έτσι ώστε η παράλειψη του νομοθέτη να θεσπίσει διατάξεις σχετικές με την αποζημίωση ιδιοκτήτη για την επιβολή ουσιωδών περιορισμών στην ιδιοκτησία του κατ’ εφαρμογή της νομοθεσίας για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, να μην οδηγεί σε αδρανοποίηση της ρητής συνταγματικής επιταγής για την καταβολή αυτής της αποζημίωσης.»

Δέσμευση χρήσης του ακινήτου μπορεί να γίνει και για οικολογικούς λόγους όπως είχαμε δει σε παλαιότερη ανάρτησή μας.

Είμαστε στη διάθεσή σας εάν σας απασχολεί κάποιο ζήτημα διεκδίκησης αποζημίωσης για το ακίνητο σας.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Ο ιδιοκτήτης ακινήτου που δεσμεύτηκε για την προστασία αρχαίων δικαιούται να υποβάλει αίτηση αποζημίωσης για τη στέρηση χρήσης του ακινήτου.